هنر دراماتیک و اجزای آن

در مستند ویدیویی «راز مقبره شکسپیر» به آرامگاه وی در کلیسای مقدس ترینیتی واقع در شهر استراتفورد انگلستان رفته و به بررسی شک و شبهات پیش روی در مورد مقبره این هنرمند مطرح می‌پردازیم. ویلیام شکسپیر (زاده 1564 - درگذشته 1616) ملقب به سخن سرای آون، شاعر و نمایشنامه‌نویس پرآوازه انگلیسی و خالق آثار مشهوری همچون رومئو و ژولیت، ژولیوس سزار، هملت، مکبث و شاه لیر است. علی‌رغم شاهکارهای هنری متعددی که از این نویسنده بزرگ بر جای مانده، داستان زندگی وی همچون رازی سرپوشیده باقی مانده است. به گونه‌ای که مورخان با استناد بر آثار هنری شکسپیر، اسناد رسمی کلیساها و همچنین پرونده‌های بایگانی شده دادگاه‌ها زندگینامه وی را تشریح نموده‌اند. او در سن 52 سالگی در زادگاهش درگذشت و دو روز بعد در کلیسای مقدس ترینیتی شهر استراتفورد به خاک سپرده شد. یکی از موضوعات ابهام برانگیز در رابطه با ویلیام شکسپیر همچون روز دقیق تولد و علت مرگش که هنوز هم در هاله‌ای از ابهام است، مقبره رازآلود این نمایشنامه‌نویس نامی می‌باشد. مقبره‌ای کوچک همراه با یک قطعه ادبی حک شده بر روی آن که متنش بدین شرح است: «تو را به مسیح سوگند از کندن خاکی که اینجا را در برگرفته دست بردار! خجسته باد آن که این خاک را فرو گذارد و نفرین بر آن که استخوان‌هایم را جابجا کند!» در سال 1879 مجله انگلیسی Argosy خبری منتشر نمود مبنی بر اینکه در سال 1794 مقبره شکسپیر توسط عده‌ای سودجو مورد تعرض قرار گرفته و جمجمه این نویسنده شهیر به سرقت رفته است. پس از گذشت بیش از چهارصد سال از مرگ ویلیام شکسپیر گروهی از باستان شناسان به منظور آشکار شدن این موضوع درصدد بررسی مقبره وی برآمدند. نخستین تحقیقات باستان شناسی بدون حفاری و با استفاده از رادارهای مخصوص توسط یک گروه باستان شناس به سرپرستی کوین کولز بر روی مزار شکسپیر انجام شد. آنان به کمک فناوری GPR و بدون آسیب رساندن به استخوان‌های بدن امواجی را به درون مقبره وی هدایت نمودند و در کمال ناباوری دریافتند که جسدی که در این مکان آرمیده بدون جمجمه است! علاوه بر این شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مدتی پس از مرگ شکسپیر تعمیراتی در این قبر صورت گرفته است. با این اوصاف به نظر می‌رسد که داستان سرقت جمجمه شکسپیر در سال 1794 تا حدی صحت داشته باشد. نظریات مختلفی در خصوص ناپدید شدن جمجمه این نمایشنامه نویس معروف انگلیسی وجود دارد. در آن دوران برخی از مردم عقیده داشتند که قسمتی از هوش و ذکاوت افراد نابغه پس از مرگ در جمجمه‌شان باقی خواهد ماند و با تکیه بر این اعتقاد اقدام به ربودن آن می‌کردند. این نظریه را می‌توان یکی از دلایل اصلی ناپدید شدن جمجمه این نمایش نویس برجسته قلمداد کرد. البته برخی نیز مدعی بودند که سر شکسپیر در کلیسای دیگری در اطراف این مقبره دفن شده است اما پس از بررسی مشخص شد که جمجمه متعلق به یک خانم هفتاد ساله بوده است، نه یک مرد 52 ساله! با وجود تحقیقات به عمل آمده توسط باستان شناسان و اطمینان از ناپدید شدن جمجمه شکسپیر هنوز هم گمانه زنی‌های مختلفی در خصوص علت ربوده شدن آن مطرح می‌شود و تاکنون حقیقت این امر همانند معمایی رازآلود پنهان مانده است. در ادامه شما را به تماشای ویدیوهای این مستند دیدنی دعوت می‌کنیم.

در دوره ویدیویی «تاریخچه تئاتر» به بررسی پیشینه هنر پرطرفدار تئاتر و معرفی برخی از سالن‌های تاریخی در نقاط مختلف اروپا خواهیم پرداخت. تئاتر، شاخه‌ای از هنرهای نمایشی است که در آن داستان نمایشنامه توسط هنرپیشگان نمایش در حضور تماشاگران اجرا می‌شود. منشأ اصلی تئاتر را می‌توان به مراسمات سنتی و مذهبی سرزمین‌های مختلف نسبت داد. پیشینه این هنر نمایشی به سده ششم پیش از میلاد مسیح در یونان باستان باز می‌گردد؛ درست زمانی که فردی به نام تسپیس شیوه جدیدی را برای اجرای سرود تاریخی دیتیرامب ابداع نمود. در این روش یک بازیگر نقش تمامی شخصیت‌های داستان را به کمک صورتک‌های مختلف و با همراهی همسرایان به نمایش در می‌آورد. در سال 534 پیش از میلاد نخستین رقابت برای انتخاب بهترین تراژدی برگزار گردید. در این رقابت تسپیس، شاعر و هنرپیشه یونانی توانست برنده اولین سری از این رقابت‌ها باشد. از دوره یونان باستان 32 تراژدی از سه نمایشنامه نویس برجسته آن زمان یعنی آیسخولوس، سوفوکل و اوریپید به جای مانده است. پس از تسپیس، یکی از تراژدی‌نویسان برجسته آن زمان یعنی آیسخولوس، بازیگر دوم را نیز به صحنه اضافه نمود و سبب تکامل زبان تراژدی در یونان باستان گردید. در میان آثار به جای مانده از این دوره، نمایشنامه ادیپ شهریار اثر سوفوکل تاکنون به عنوان کامل‌ترین تراژدی یونان باستان شناخته شده است. پس از دوران روم باستان تا چندین قرن هیچ سالن تئاتر دائمی وجود نداشت و هنرپیشگان، نمایش خود را بر روی صحن‌های مختلفی برگزار می‌کردند، تا اینکه در قرن شانزدهم میلادی آندره پالادیو، معمار برجسته ایتالیایی سالن تئاتر المپیکو را در شهر ویچنزا بنا نهاد. این سالن بخشی از یک مجموعه ساختمانی در این شهر واقع در شمال ایتالیا بوده و به عنوان قدیمی‌ترین سالن تئاتر به جای مانده از دوره رنسانس به شمار می‌رود. در این دوره سازه‌های متعددی در سالن‌های مختلف تئاتر طراحی شد و امکان تغییر دکور صحنه در میان یک نمایش را فراهم نمود. این سازه‌ها برای نخستین بار توسط Jacopo Vingola ابداع گردید و به کمک آن بازیگران در میان دکور صحنه به ایفای نقش می‌پرداختند. مدتی بعد صحنه آرایی و جلوه‌های ویژه نیز توسط هنرمند خوش ذوقی به نام برناردو بونتالنتی به عناصر نمایش اضافه شد و دنیای هنرهای نمایشی را متحول نمود. سالن تئاتر فارنز "Teatro Farnese" یکی دیگر از سالن‌های تئاتر سبک باروک در ایتالیا است که پس از تخریب شدنش در دوران جنگ جهانی دوم مجددا در سال 1962 مورد بازسازی قرار گرفت. سازنده این بنا یعنی آلیوتی اولین کسی بود که از بال‌های متحرک در صحنه برای تغییر فضای نمایش استفاده کرد. بعدها این دکورهای پرسپکتیوی در اروپا گسترش یافت و در بسیاری از سالن‌های نمایش مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه توجه شما را به تماشای ویدیوهای این دوره جذاب جلب می‌کنیم.

در دوره ویدیویی «تالار تاریخی گلوب» قصد داریم شما را با یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های تئاتر در شهر لندن آشنا کنیم. نمایشنامه‌های بی‌نظیر ویلیام شکسپیر از همان ابتدا تاکنون همیشه مورد استقبال مردم به ویژه هنردوستان بوده و هنوز هم در بسیاری از سالن‌های تئاتر نقاط مختلف دنیا به نمایش در می‌آیند. در میان سالن‌های عظیم و باشکوه تئاتر، یک سالن قدیمی و منحصر به فرد در شهر لندن به نام تالار گلوب وجود دارد که مهم‎‌‌ترین تماشاخانه در تاریخ انگلستان و یکی از نخستین سالن‌های ساخته شده برای اجرای نمایش تئاتر محسوب می‌شود. این سالن در دوره ملکه الیزابت یکم در سال 1599 ساخته شد و پس از آتش سوزی و بازسازی آن تا سال 1642 به فعالیت خود ادامه داد. در سال 1970 و پس از گذشت بیش از سه قرن از تعطیل شدن این تماشاخانه، سام وانامیکر هنرپیشه و کارگردان فقید آمریکایی تصمیم گرفت که بنیاد خیریه‌ای را جهت ساخت بنای یادبودی برای سالن گلوب تأسیس نماید. با تلاش‌های چندین ساله او، این سالن سرانجام در سال 1997 با نام تالار گلوب شکسپیر"Shakespeare's Globe" در نزدیکی سالن اصلی افتتاح شد و با فضای تاریخی خود همانند گذشته تماشاگران را برای تماشای نمایش‌های شکسپیر به سوی خود جذب نمود. این تماشاخانه با معماری زیبا و بی‌نظیر خود و با گنجایشی حدود 1500 نفر در قلب شهر لندن، بازیگران و تماشاچیان را به شکلی جذاب و مهیج گرد هم می‌آورد. یکی از ویژگی‌های قابل توجه تالار شکسپیرز گلوب موقعیت جایگاه تماشاگران و تعامل آنان با بازیگران حاضر در صحنه است، به گونه‌ای که تماشاگر خود را در قالب شخصیت‌های نمایشنامه تجسم کرده و پا به پای آنان با نمایش پیش می‌رود. برخی از شکسپیرشناسان معتقدند که ویلیام شکسپیر آثار خود را براساس معماری خاص تماشاخانه گلوب نوشته است. تماشاخانه‌ای که در آن بازیگران به راحتی و در هر نقطه‌ای از سن می‌توانند تمامی تماشاگران حاضر در سالن را مشاهده کنند و با آنان ارتباط چشمی و کلامی برقرار نمایند. چنین امکانی در نهایت سبب برقراری ارتباطی کاملا دو طرفه میان تماشاچیان و بازیگران شده و همانند یک فستیوال پرهیجان تجربه بی‌نظیری را برای هر دوی آنان رقم می‌زند. در ادامه شما عزیزان را به تماشای ویدیوهای این دوره دیدنی دعوت می‌کنیم.

در دوره ویدیویی «در جستجوی شکسپیر» همراه با لنی هنری به معرفی این نمایشنامه نویس پرآوازه انگلیسی و بررسی برخی از آثار مشهور وی خواهیم پرداخت. ویلیام شکسپیر (زاده 1564- درگذشته 1616) را می‌توان یکی از برجسته‌ترین شاعران و نمایشنامه نویسان جهان دانست که علی‌رغم گذشت بیش از چهار قرن از انتشار شاهکارهای ادبی‌اش، آثار وی همچنان مورد استقبال بسیاری از علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. این نمایشنامه نویس مطرح انگلیسی با خلق نمایشنامه‌های بی‌نظیر و منحصر به فردی همچون ژولیوس سزار، هملت، اُتللو، شاه لیر و مکبث به شهرت فراوانی دست یافت. تاکنون (2018) بسیاری از نمایشنامه‌های مشهور شکسپیر توسط هنرمندان متعددی به اجرا درآمده و دستمایه ساخت فیلم‌های سینمایی مختلفی گردیده است. لنی هنری استندآپ کمدین، نویسنده، بازیگر و مجری بریتانیایی یکی از هنرمندانی است که در نمایشنامه‌های مختلف شکسپیر ایفای نقش نموده و تجربه حضور در این نمایش‌ها را چالشی بزرگ در زندگی هنری خود و عامل مطرح شدنش در میان مخاطبان می‌داند. نخستین تجربه لنی هنری از مجموعه آثار ارزشمند شکسپیر به سال 2009 و ایفای نقش در نمایشنامه اُتللو باز می‌گردد. پس از آن در سال 2011 برای بازی در نمایش کمدی اشتباهات در نقش آنتی فلوس سیراکیوس حضور پیدا کرد. این نمایشنامه کمدی که یکی از نخستین آثار شکسپیر نیز به شمار می‌‌رود، میان سال‌های 1589 تا 1594 نوشته شده و برای نخستین بار در مجموعه‌ای تحت عنوان فرست فولیو "First Folio" در سال 1623 به چاپ رسیده است. در این نمایشنامه آنتی فلوس سیراکیوس پس از جدایی از مادر و برادرش حس می‌کند که بخشی از هویت خود را از دست داده و با آمدن به شهر افه‌سوس "Ephesus" امیدوار است آنها را بیابد و به دنبال آن به تکاملی از خویش دست یابد. دومینیک جرارد دی وست یکی دیگر از هنرپیشگانی است که در فیلم رویای شب نیمه تابستان برگرفته از اثر شکسپیر نقش آفرینی کرده است. این هنرپیشه مشهور بریتانیایی توانایی خارق‌العاده شکسپیر در به تصویر کشیدن زوایای مختلف شخصیت انسان در آثارش را بسیار ماهرانه توصیف می‌کند. علاوه بر این، موضوع قابل توجهی که تقریبا در تمامی آثار شکسپیر به وضوح دیده می‌شود وجود مقام اجتماعی و سلسله مراتب برای تمامی شخصیت‌های داستان می‌باشد، به گونه‌ای که هر شخصیت در نمایشنامه رتبه و جایگاهی داشته و از ارزش و مقام متفاوتی برخوردار است. برخلاف تصور بسیاری از افراد زبان شکسپیر تنها مختص به قشر تحصیل کرده نیست و اگر به شیوه صحیحی به نوشته‌های این نویسنده شهیر رجوع کنیم می‌توانیم به سادگی با آنها ارتباط برقرار نماییم.